Door heel Italië ging dinsdagavond een grote zucht van opluchting. Nederland verzaakte niet tegen de Roemenen en Italië kan zich zodoende gaan opmaken voor de kwartfinale tegen Spanje. Maar wat als Nederland had verloren? Dan zouden, om Evert ten Napel maar even te citeren, de zwaarden aan de Tiber worden geslepen. Niet voor Roberto Donadoni, de bondscoach van Italië, maar voor Marco van Basten. Dan had San Marco een baan als trainer van AC Milan voor de rest van zijn leven kunnen vergeten. Als het verleden tenminste als graadmeter mag worden genomen. Toen de Zuid-Koreaan Jung-Hwan Ahn op het WK 2002 Italië uitschakelde met zijn winnende kopbal, werd hij prompt ontslagen bij zijn club Perugia. Italianen zijn nou eenmaal slechte verliezers. En sterren in het verzinnen van complottheorieën.
In Italië waren ze bijna nog zenuwachtiger voor de wedstrijd van Nederland dan voor hun eigen krachtmeting met Frankrijk. Terugdenkend aan de Scandinavische remise (Denemarken – Zweden 2-2) van vier jaar terug, waardoor Italië door een slechter doelsaldo al na de groepsfase afscheid moest nemen van EURO 2004, maanden Italiaanse journalisten bondscoach Donadoni om zijn vriend Van Basten te bellen. Maar Donadoni was er als een van de weinige Italianen van overtuigd dat Van Basten geen wedstrijden speelt om te verliezen. Een telefoontje plegen zou beledigend zijn, zo vond de oud-ploeggenoot van Van Basten.
Na de vroege uitschakelingen op WK 2002 en EURO 2004 sprak heel Italië van een schande. De hoon ging echter niet naar de eigen ploeg. In 2002 werd scheidsrechter Byron Moreno (foto) uit Ecuador ervan verdacht zich door de Koreanen te hebben laten omkopen. De leidsman had Francesco Totti zijn tweede geel gegeven voor een vermeende Schwalbe. En ook Zuid-Koreaan Jung-Hwan Ahn hoefde na zijn winnende goal niet meer terug te keren naar zijn club Perugia. In 2004 was het de doelpuntenrijke ‘salonremise’ tussen Denemarken en Zweden die de Azzurri tot woede stemde. Dat de Deense en Zweedse spelers voorafgaand aan de aftrap met elkaar stonden te lachen was al meteen verdacht. En toen de Deense keeper één minuut voor tijd niet voluit leek te gaan bij een Zweedse doelpoging en de 2-2 op het scorebord verscheen, kregen de Italianen het helemaal te kwaad. Dat Italië slechts één keer wist te winnen in een groep met Bulgarije, Denemarken en Zweden, was niet erg. De Squadra had in het verleden – en ook tijdens dit toernooi – al vaker de volgende ronde gehaald met één winstpartij op zak.
De Italiaanse schandpaal bleef Nederland bespaard. Niet alleen Oranje zou ervan langs hebben gekregen. Ook scheidsrechter Tom Henning Ovebro (Noo) had het bij een eventuele uitschakeling moeten ontgelden, omdat hij ten eerste een doelpunt van Luca Toni tegen Roemenië onterecht afkeurde wegens buitenspel en ten tweede een penalty gaf aan de Roemenen. Doelman Gianluigi Buffon haalde na afloop van de wedstrijd de integriteit van de Noorse arbiter aan: “Als je zonder te twijfelen vijf minuten voor het eindsignaal een strafschop geeft, dan moet je een heel zuiver geweten hebben.”
Onzuivere gewetens zijn er in de Italiaanse voetbalwereld genoeg. Amper twee jaar geleden, in de zomer van 2006, stond de Serie A op zijn kop toen Juventus en AC Milan de hoofdrolspelers waren in een omkoopschandaal. De grootmachten hadden de aanstellingen van scheidsrechters bij hun eigen wedstrijden beïnvloed. Angst voor corrupte spelers, scheidsrechters en coaches is in Italië doodnormaal. Dat er in deze voetbalwereld ook nog vakmannen met eerzucht bestaan, stemt heel Italië daarom tot grote opluchting. Zelden heb ik Italiaanse commentatoren zo hard horen juichen bij een Nederlands doelpunt. Zoals de waard is vertrouwt hij zijn gasten. Het is in het geval van de Italianen een zeer passende spreuk.
